Novi Sad ispunjen je pregrštom multikulturalnog bogatstva. Ljudi, građevine i priče na kojima počiva Novi Sad često nisu dovoljno poznati ni samim Novosađanima. U ovim tekstovima pročitaćete priče o ljudima koji su bitni za naš grad, a malo o njima znamo, o građevinama pored kojih svakodnevno prolazimo, a ne znamo njihovu priču. Kroz novosadsku multikulturalnu razglednicu upoznaćete duh Novog Sada.

Grčkoškolska ulica

Grčkoškolska ulica u centru, na granici Podbare,  jedna je od najstarijih ulica u vojvođanskoj prestonici. U Novom Sadu  to jedna od retkih koja nije menjala ime od nastanka grada. Grčkoškolska je  sa Ulicom Zlatne grede, najviša tačka grada koju Dunav nikad nije plavio, a da je u velikoj poplavi 1876. godine voda prešla breg, ceo Novi Sad bi bio poplavljen.

Ulica je naziv dobila po Grčkoj školi koju je osnovala zajednica Grka, nastanjena u Novom Sadu od 1739. godine. Na broju 3 je još uvek postoji, spomen-ploča, ispisana na grčkom jeziku na fasadi objekta , kao svedok postojanja škole. Grci su ovu školu 1869. godine poklonili Srpskoj pravoslavnoj velikoj gimnaziji u Novom Sadu.

Prve kuće u ovom starom šoru izgrađene su pre više od dva veka i bile  su od drveta. Kako je Grčkoškolska ulica jedna od prvoformiranih, upravo se u njoj odvijao život tog prvobitnog Novog Sada. U ovoj ulici, kao i u okolnim Zlatne grede I Dunavskoj ulici uvek su živele najuglednije novosadske trgovačke porodice i bilo je prestižno baš tu imati kuću. Kasnije su počeli da se doseljavaju bankari, ali i značajne istorijske ličnosti. Iako se u njoj nalazi svega desetak kuća,i iako spada u kraće novosadske šorove, u nju je stao važan deo istorije celog grada. Nema zdanja u njoj koje ne odiše zaboravljenim predanjima, a kao svedoci još stoje dva preostala kibicfenstera.

Najimpozantnija zgrada  nalazi se na uglu Miletićeve i Grčkoškolske. Zgrada je podignuta 1895. godine po projektu bečkog arhitekte Franca Vorude, za tadašnji Centralni kreditni zavod. Na fasadi su bogate dekoracije renesansno-baroknih elemenata, s velikim zidanim balkonom iz Miletićeve ulice na baroknim konzolama i vratima od kovanog gvožđa. Na zgradi je u periodu između 1921. i 1924. godine dozidan još jedan sprat sa kupolom, kada je na vrh kupole podignuta i pozlaćena figura rimskog boga trgovine Merkura, sa štapom obavijenim zmijom, rad novosadskog vajara Đorđa Jovanovića. Stari novosađani pominjali su ovo zdanje kao orijentir: „na uglu kod Zlatnog čoveka“.

Preko puta, na isto tako prelepom zdanju, postavljena je info-tabla posvećena stradanju Novosađana tokom Novosadske racije. Na drugom kraju ulice, kod ugla sa nekada Ćurčijskom ulicom, danas Pašićevom, je i kuća „kod ikone“ koja je posle šest decenija ponovo oslikana na fasadi prema radu Uroša Predića. Inače, to je kuća najveće srpske dobrotvorke Marije Trandafil.

Kako smo već naglasili u ovoj ulici dom su imali mnogi znameniti Novosađani toga doba:  prvi srpski  anatom dr Jovan Andrejević Joles;  Đorđe Jovanović jedan od osnivača Umetničke škole, iz koje je kasnije nastala Umetnička akademija; Miša Dimitrijević srpski novinar I političar,  Đorđe Natošević prvi pisac udžbenika po Vuku,  Marija Trandafil, Isidor Bajić, Teodor Mandić pravnik I kraljevski savetnik, Kosta Hadži osnivač FK Vojvodine, porodica Dunđerski, i mnogi drugi.

 

 

 

 

 

Projekat se realizuje uz podršku Gradske uprave za kulturu i informisanje Grada Novog Sada. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva
Scroll to top